Τετάρτη , 11 Δεκεμβρίου 2024

1821: Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΚΟΤΣΑΜΠΑΣΗΔΕΣ

«Το έθνος μας επήρε τα όπλα κατά των τυρράνων του. Τετρακόσιους χρόνους είμεθα σκλάβοι των Οθωμανών και τώρα εγίναμεν ελεύθεροι, δώσαντες το αίμα μας δια την ελευθερίαν της πατρίδος. Εις όλα τα μέρη οι Γραικοί πολεμούν δια την ελευθερίαν των και μόνον εις τα νησιά οι κοτζαμπάσηδες δεν είδαν με καλό μάτι την ανάστασιν του Γένους. Αυτοί είχαν πάντα το ένα τους και νιτερέσα με τους Οθωμανούς. Μαζί με τους μπέηδες και πασάδες μας καταπίεζαν, μας έπαιρναν το βιός μας, μας καταφρονούσαν, μας έγδυναν, μας ρουφούσαν το αίμα μας, τσερεμέτιζαν και επλούτιζαν από τον ίδρωτα μας. Αυτοί οι σκλιάδες θέλουν να μας σκλαβώσουν και πάλιν, καταλύοντες την ελληνικήν διοίκησιν και καλούντες τον Καπουδάν Πασά να καταλάβει την νήσον μας. Το τι μας περιμένει αν έλθουν οι Τούρκοι το καταλαβαίνετε. Όχι μόνον θα χάσωμεν την ελευθερίαν μας και θ’ ατιμασθώμεν εις τα όμματα όλων των Ελλήνων και Ευρωπαίων, αλλά και θα γίνωμεν τρεις φορές σκλάβοι από την πριν κατάστασίν μας. Αυτό όμως δεν πρέπει να γίνει. Έχομεν την δύναμιν να εμποδίσωμεν το κακόν, αλλά πρώτα πρέπει να βάλωμεν νέαν τάξιν και να ιδρύσωμεν νέον σύστημα εις τον τόπον μας. Η νήσος Άνδρος είναι και αυτή δημιούργημα της φύσεως, καθώς και όλος ο κόσμος. Αλλά όταν εδημιουργήθη ο κόσμος, δεν υπήρχαν πλούσιοι και φτωχοί, μεγολοχτήμονες και κολλήγοι. Η ανισότης, η ανέχεια, η δυστυχία, είναι δημιουργήματα όχι του υπέρτατου όντος, αλλά των κρατούντων.

Εις την Αρχαίαν Ελλάδα και εις τον άλλον κόσμον και προ ολίγων χρόνων εις την Γαλλίαν, εχύθη πολύ αίμα δια να καταργηθούν τα προνόμια των αρχόντων και η ιεραρχική διατήρησις της κοινωνίας. Διατί και ημείς κατά την παρούσαν στιγμήν να μην αποτινάξωμεν όχι μόνον τον ζυγόν των Τούρκων αλλά και των αρχόντων;

Ομιλούν διαρκώς οι Τουρκοκοτζαμπάσηδες ότι έχουν δικαιώματα επί της ιδιοκτησίας μας και των εαυτών μας, τα οποία τάχα βγαίνουν από έγγραφα απαρασάλευτα. Αυτό δεν είναι σωστόν. Οι προπάτορες των αρχόντων μας ήλθον εις το νησί μας από άλλα μέρη ως κατακτηταί και με την βίαν εξουσίασαν το καλύτερον μέρος της γης, χωρίς να έχουν προς τούτο κανένα δικαίωμα περισσότερον από τους άλλους, εκτός από το δικαίωμα του ισχυρότερου. Και άλλους μεν από τους εντοπίους ιδιοκτήτας και καλλιεργητάς εξόντωσαν και άλλους έκαμαν σκλάβους των. Οι σημερινοί λοιπόν άρχοντες, απόγονοι των κατακτητών και σφετεριστών της γης των πατέρων μας, κανέν δικαίωμα δεν έχουν να κρατούν αυτοί διά την ιδικήν των ωφέλεια και κατατυρράνευοιν και λήστευσιν ημών.

Ο καιρός της ελευθερίας μας ήλθεν, ας αποτινάξωμεν λοιπόν τον ζυγόν και ας καταργήσωμεν τα προνόμια των αρχόντων μας. Όλοι οι Γραικοί θα επικροτήσουν την πράξιν μας και θα συντρέξουν εις την απόφασίν μας αυτήν. Ήλθεν η ώρα να καταργήσωμεν την αθλιότητα, να απαλλάξωμεν την κατάντια μας και να δώσωμεν το παράδειγμα και εις τους λοιπούς νησιώτας και τους άλλους γραικούς όπου στενάζουν από την αγροτικήν σκλαβιάν. Η γη ανήκει εις ημάς τους δουλευτάς της και όχι εις τους ολίγους τουρκάρχοντας που την νέμονται με το δικαίωμα του ισχυρότερου το οποίον απέκτησαν οπό τους Φράγκους και Οθωμανούς κατακτητάς. Ο εθνικός αγών μας δια να πάρη ουσιαστικήν σημασίαν πρέπει να ολοκληρωθεί με την κατάργηοιν κάθε προνομίου και κάθε δικαιώματος τα οποία υποβιβάζουν την πλειονότητα των γεωργών εις την κατάστασιν του δούλου.

Η ένωσις φέρει την δύναμιν και θα μας δώση την εξουσίαν να εκτελέσωμεν την απόφασίν μας. Η κοινοκτημοσύνη δεν είναι ζορμπαλίκι, αλλά έργον δικαιοσύνης. Πρέπει να παύσωμεν να είμεθα κολλιγάδες. όπως επαύσαμεν να είμεθα ραγιάδες. Και αυτό είναι στο χέρι μας, αρκεί να μην δειλιάσωμεν. Θα δουλεύωμεν εις το εξής τα φέουδα όλοι μαζί και θα απολαβαίνει τον καρπόν των η κομμούνα μας και θα γίνεται δικαία μοιρασιά της σοδειάς εις όλους τους δουλευτάδες, ανάλογα με τον κόπον τους και την δούλευσίν τους.

Δι’ όλα αυτά θα γίνει σύναξις εις την Μεσαριάν, δια να λάβωμεν από κοινού αποφάσεις. Το φέρσιμο μας αυτό θα μας κάνει πρωτολάτας εις τον δίκαιον αγώνα όλων των κολλίγων και θα γίνει άκουσμα εις όλα τα μέρη της πατρίδος και εις όλον τον κόσμον και παντού θα μας επαινέσουν και θα μας δώσουν δίκαιον».

Προκήρυξη της λαϊκής συνέλευσης της Μεσαριάς στην Άνδρο παραμονές της εξέγερσης – ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΣΧΑΛΗ «Κοτσαμπάσηδες» Αθήνα 1973).

Δημήτρης Μπαλλής

Ο Δημήτρης Μπαλής καταγόταν από το Κόρθι και είχε δύο αδελφούς, που τον ακολούθησαν στο κίνημα του. Το όνομα του ενός απ’ αυτούς ήταν Λεονάρδος. Ήδη ο Μπαλής την εποχή εκείνη γύριζε από χωριό σε χωριό και προπαγάνδιζε το γενικό ξεσήκωμα του λαού εναντίον των αρχόντων. Φαίνεται ότι είχε επαφές και με το γενικό γραμματέα του Επαρχείου, τον Σταμάτη Ψωμά, που όπως είπαμε κιόλας είχε ιδέες ριζοσπαστικές και είχε έρθει μια φορά σε σύγκρουση με τους άρχοντες. Έτσι ο λαός ήταν έτοιμος μετά την προδοσία των κοτζαμπάσηδων να παραδώσει την εξουσία στο Δημήτρη Μπαλή. Αυτός αφού συγκέντρωσε δύναμη από 300 χωρικούς, κάλεσε πάλι γενική συνέλευση στη Μεσαριά, όπου ήρθαν και πολλοί ναυτικοί από τα Υστέρνια της Τήνου. Στη συνέλευση αυτή καταργήθηκε το φεουδαρχικό σύστημα. Τότε όλα τα χωριά της Άνδρου πήραν επαναστατική όψη και παντού κυριαρχούσε το σύνθημα «κάτω οι προδότες – θάνατος στους σκυλάρχοντες». Μια από τις ωραιότερες σελίδες της Επανάστασης γράφτηκε την εποχή αυτή στην Άνδρο από την αγροτιά. Η λαϊκοαγροτική συνέλευση της Μεσαριάς όχι μόνο ενέκρινε την εξέγερση, αλλά θέσπισε και μια σειρά μέτρα με τα όποια καταλύονταν οριστικά το φεουδαρχικό καθεστώς. Πολλοί πύργοι των κοτζαμπάσηδων κάηκαν τότε (όπως του Λεονάρδου Πολέμη και του Σταματέλου Μπίστη στα Αποίκια, και του Δημήτρη Καΐρη Ορφανού στη Μεσαριά, του επονομαζόμενου Δημητράκαρου που παρά λίγο και να σκοτώσουν), πολλοί γαιοκτήμονες πιάστηκαν και φυλακίστηκαν, ενώ μερικοί προδότες εκτελέστηκαν.

Το κίνημα της Άνδρου ήταν μια σωστή αγροτική επανάσταση. Ο Μπαλής φαίνεται ότι έκτος από ιδεολόγος ήταν και πολύ καλός οργανωτής. Έτσι φρόντισε, με τη γενική συνέλευση στη Μεσαριά, να έχει το κίνημα του τη λαϊκή έγκριση και ο ίδιος να θεωρηθεί λαοπρόβλητος, ώστε κανείς να μην μπορεί να τον αμφισβητήσει ως διοικητή του νησιού. Άλλωστε μετά τα γεγονότα αυτά δεν επαναπαύτηκε, αλλά οργάνωσε και ένοπλη δύναμη για την υποστήριξη των μέτρων και την ασφάλεια του νέου καθεστώτος. Κι ακόμα, κι αυτό είναι το πιο σπουδαίο, προπαρασκεύασε και ιδεολογικά την αγροτική επανάσταση. | https://torafeio.wordpress.com

 

 

Δείτε επίσης

Τα «Δεκεμβριανά» χωρίς ιδεοληψίες

  Του ΜΙΧΑΛΗ ΛΥΜΠΕΡΑΤΟΥ * –  Δεν υπάρχουν και πολλά σκοτεινά σημεία για τη σύγχρονη …

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *